بسم الله ارحمن الرحیم
بزرگی و بزرگواری روح
گاهی انسان با کارهایی بزرگ اما مکدر کننده از طرف افرادی مواجه می شود . کار هایی که نه می توان بر بزرگی آن ها چشم پوشید و نه بر پستی شان . بر آنیم که از درچه ی دیدگاه معلم شهید مرتضی مطهری نگاهی به معانی و حواشی گزاره های زیر بیاندازیم : روح بزرگ و با همت ، روح کوچک و حقیر ، روح بزرگوار و با کرامت ، روح پست و رذل . بدیهی است در این مقال سعی شده که این موضوع بی هیچ دخل و تصرفی در سخنان آن شهید بزرگوار مطرح گردد .
1- صاحبانروح های بزرگافرادی با همت اند . کسانی که در راه رسیدن به اهداف خود زحمت می کشند ، به تن و جان خود سختی می دهند ، کم می خوابند و معمولا هم کم عمر می کنند . ایشان در راه رسیدن به خواسته هایشان - حال هر چه که می خواهد باشد - از هیچ کاری روی گردان نیستند . می توان به ابوریحان بیرونی - که می گفت بدانم و بمیرم بهتر است یا ندانسته بمیرم - اشاره کرد یا نادر را نام برد که گاهی در لشکر کشی هایش تا ده ها روز حتی کفش از پایش بیرون نمی آورد و...
2- تن پروران و تنبلانروحی کوچکو حقیر داردن ، به دنبال خواب راحت اند و از خوردن خوراک بسیار لذت میبرند . ایشان یا همواره دستشان جلوی دیگران دراز است و یا جیره خوار سفره دیگرانند ، مانند بیچارگان غیبت دیگران را می کنند و تن به هر ذلتی می دهند . به خاطر همت کوتاهشان بی سواد و دریوزه اند . در واقع می توان گفت که حریصان و دنیا پرستانی که در طلب ثروت روح بزرگی دارند ، بسیار بهتر اند از کسانی که با تنبلی زندگی می کنند و برای پوشاندن این ضعف دم از زهد می زنند . امام علی (ع) در خطاب به یکی از همین دنیا پرستان فرمود که ای با همت و نیرومد چرا ثروت برای تو هدف است ؟ آن را بدست آور تا برای تو وسیله باشد . جالب است اشاره کنیم که گاهی درآمد سالانه امام علی (ع) به 40 تا 60 هزار درهم می رسید .
3-روح بزرگواررا می توان در انسانی دید که اهداف زندگی خود را بر پایه ی کرامت قرار می دهد و برای رسیدن به آن اهداف و فضایل تلاش می کند . بزرگواری یعنی حس شرافت ، احساس بزرگی در ضمیر و فطرت ، خود را نه برتر از دیگران که برتر از هر خود پسندی و خود پرستی دیدن . بزرگوار می خواهد بزرگ باشد اما نه از دیگران بلکه از هر پستی و دنائت ، که امام علی (ع) فرمود روح خود را از هر پستی برتر بدانید .
4-روح پستروحی است که در راه رذائل حرکت می کند و در این راه و برای رسیدن به اهداف شوم خود کوتاهی نمی کند . برای مثال می توان به موسولینی اشاره کرد که به یکی از نزدیکانش در خلوت گفت : ترجیح میدهم که یک سال شیر باشم و بدرم تا صدسال گوسفند باشم و دریده شوم . باید گفت که در هر فرد صاحب روح بزرگ ، قسمتی از وجود او رشد کرده . یکی صاحب یک کینه توزی بزرگ است ، یکی صاحب ثروت اندوزی بزرگ و یا یکی صاحب جاه طلبی بزرگ و یا بندگی بزرگ و یا یک علم آموزی بزرگ و یا یک خود پرستی بزرگ .
هر روح بزرگواری یک روح بزرگ است اما هر روح بزرگی ، بزرگوار نیست . هر روح با همت یک روح بزرگ است اما یک روح زمانی بزرگوار است که قرین فضایل باشد و با عزت و کرامت ، و یک روح زمانی پست است که قرین رذائل و دنائت باشد .
در همین راستا باید دانست که در راه بزرگوار کردن روح خود اولا باید همت کرد - همت بلند دار که مردان روزگار از همت بلند به جایی رسیده اند - و مرحله دوم قدم نهادن در مسیری است که خداوند برای کرامت انسان ترسیم نموده و آن ، همان مسیر و دلیل بعثت و ولایت رسول آخرین و آل طاهرین ایشان است . چرا که پیامبر (ص) فرمودند : انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق . من برای تکمیل اخلاقی بزرگوارانه بر پایه ی کرامت و آقایی بشر – نه بر دیگران – بر پستی ها مبعوث شده ام .
اسلام در واقع مسیر کرامت انسان را رهایی او از بند نفس و سرور کردن خود عالی و الهی اش بر گستره وجودش می داند اما در عین حال به همان اندازه ای که انسان را به مبارزه با نفس پست خود دعوت کرده ، به عزت نفس و بزرگی همت نیز سفارش نموده است . چرا که در منظر اسلام انسان موجودی است مرکب که در وجود او هم کشش های دانی وجود دارد و هم کشش های عالی و آزاده ی حقیقی کسی است که خود عالی اش را در کشور وجودش به آقایی و سروری برساند .
از کتاب آزادی معنوی – فصل بزرگی و بزرگواری روح
....
یا علی
خلاصه شده توسط
م.محمد.م.م
,,,,
